پیامدهای استفاده کودکان از تلفن همراه، نگرانی‌های جدی برای سلامت روان و رشد

9/2/2025

استفاده زودهنگام و بی‌رویه از تلفن‌های همراه توسط کودکان، موضوعی است که محققان سلامت روان و تربیت از آن به‌عنوان زنگ خطری برای آینده نسل جوان یاد می‌کنند.

یک مطالعه جهانی منتشرشده در ژورنال Human Development and Capabilities نشان می‌دهد که کودکان زیر ۱۳ سال که تلفن هوشمند دارند، بیشتر در معرض خطرات روان‌شناختی هستند، از جمله خواب نامناسب، اعتراضات سایبری، ارزش‌گذاری پایین به خود، و حتی افکار خودکشی به‌خصوص در دختران.

محققان به این باور است که مصرف بیش از حد تلفن همراه در کودکان و نوجوانان، با علائمی مانند افسردگی، اضطراب، کاهش احساس ارزش فردی، انزوای اجتماعی، و بی‌انگیزگی همراه است.

حنیفه حقجو داکتر روانشناس در مورد استفاده‌ بیش‌حد کودکان و نوجوانان از تلفن همراه می گوید: استفاده کودکان و نوجوانان از تلفن قبل از خواب، تولید هورمون ملاتونین را مختل کرده و باعث دیر خوابیدن، کاهش کیفیت خواب و خواب ناکافی می‌شود. این موضوع باعث خستگی روزانه، مشکلات تمرکز و بدخلقی در کودکان می‌گردد .

این داکتر روانشناس به این باور است که علاوه بر آن، ممکن زمان طولان منجر به بی‌تحرکی، چاقی، مشکلات بینایی، سردرد و آسیب به حالت بدن (گردن و کمر) گردد.

داکتر حنیفه تأکید دارد که استفاده کودکان و نوجوانان از تلفن که بیش از یک ساعت در روز باشد ممکن تأخیر در رشد مهارت‌های زبانی، کاهش رشد ماده سفید مغز و کاهش توانایی‌های شناختی را همراه است.

با وجود نگرانی‌ها، برخی تحقیقات جدید نشان می‌دهند کودکانی که گوشی دارند، در برخی موارد احساس اعتماد به نفس بالاتر، ارتباط بیشتر با دوستان واقعی و نرخ کمتری از برخی مشکلات روانی گزارش کرده‌اند.

سید احمد موسوی خبرنگار تمدن در بامیان نقش والدین را در مورد استفاده بیش‌از حد کودکان و نوجوانان از تلفن‌های همراه برجسته می دانند و به این باور است که والدین نقش کلیدی دارند باید تعامل واقعی، گفت‌وگوی منظم درباره استفاده صحیح دیجیتال، تنظیم سیستم‌های نظارتی را برای فرزندانشان برقرار کنند.

موسوی به این باور است که این سیستم نظارتی باید در ساختارهایی مثل ممنوعیت تلفن همراه در محیط مدرسه، آموزش سواد رسانه‌ای، و نظارت مؤثر بر محتوای دیجیتال تطبیق شود.

عزیزالله یکی از باشندگان بامیان تجربه خود را در مورد تأثیرات استفاده تلفن‌ بالای کودکان و نوجوانان چنین می گوید: یک دختر ۹ ساله دارم او همیشه در تلفن گیم می زند و روز به روز او خلق و رفتارش تغییر می کرد و تا اینکه متوجه شدیم او همیشه بعد از گیم بازی اخم تخم می کند و ما آهسته، آهسته او را قانع ساختیم که زیاد گیم نزد و بعد اینکه از تلفن استفاده نمی کند خلق و رفتار اش بطور عادی شده است.

حمیدالله عارفی - بامیان